Dr Elżbieta Gocek z ŁUKASIEWICZ – PORT Krajowym Koordynatorem ds. Biobankowania

Dr Gocek pokieruje grupą naukowców, którzy poprzez biobankowanie umożliwiają rozwój metod leczenia, profilaktyki i diagnostyki wielu chorób. Powołanie na funkcję Koordynatora – z upoważnienia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego – powierzył jej 31.01 prof. dr hab. Grzegorz Wrochna, Podsekretarz Stanu w MNiSW.

Funkcja Krajowego Koordynatora ds. Biobankowania od wielu lat sprawowana jest w Biobanku prowadzonym przez instytut Sieć Badawcza Łukasiewicz – PORT Polski Ośrodek Rozwoju Technologii we Wrocławiu. Poprzednio funkcję tę pełnił dr Łukasz Kozera. Do końca 2019 r. był on dyrektorem Biobanku w ŁUKASIEWICZ – PORT. Powstały w 2012 roku biobank był jednym z pierwszych na południowym zachodzie Polski. Od tego czasu biobank ten znacząco się rozwinął. Stworzył nowoczesne laboratorium, przebadał ponad 8000 mieszkańców Dolnego Śląska pod kątem podatności na choroby sercowo-naczyniowe oraz zgromadził ponad 180 tysięcy próbek biologicznych. Zebrane dane, poddane procesom anonimizacji i walidacji, są udostępniane naukowcom do badań nad nowymi metodami leczenia oraz udoskonaleniem profilaktyki i diagnostyki. Zyskał też zaufanie MNiSW, które w 2016 r. po raz kolejny nadało mu status Krajowego Ośrodka Wiodącego.

Sieciowanie biobanków
Rolą Krajowego Koordynatora ds. Biobankowania jest m.in. dbanie o sprawne funkcjonowanie Konsorcjum BBMRI.pl – siedmiu jednostek zajmujących się biobankowaniem. W 2016 r. rozpoczęły one wspólny projekt utworzenia Polskiej Sieci Biobanków. Liderem Konsorcjum jest instytut ŁUKASIEWICZ – PORT, a współtworzą go uniwersytety medyczne z Wrocławia, Gdańska, Warszawy i Lublina, Uniwersytet Łódzki oraz Regionalne Centrum Naukowo-Techniczne z Podzamcza k. Chęcin.

– Kluczowym celem Konsorcjum BBMRI.pl jest zrzeszanie biobanków polskich w dużą sieć – mówi dr Elżbieta Gocek. – W tej chwili należą już do niej 43 jednostki. Zdajemy sobie sprawę, że tylko multidyscyplinarność i współpraca między zespołami naukowymi z wielu ośrodków prowadzi do osiągnięcia sukcesu, szczególnie na arenie międzynarodowej.

Dzięki utworzeniu Sieci, ośrodki gromadzące materiał biologiczny i dane mogą łączyć swoje siły. Mogą korzystać z bardziej zróżnicowanego zbioru materiałów i tym samym rozszerzać swoje możliwości oraz realizować ambitniejsze, międzynarodowe projekty badawcze. Takie działania stymulują też rozwój przemysłu biotechnologicznego i farmaceutycznego w Polsce.

Nowy koordynator
Dr n. biol. Elżbieta Gocek jest absolwentką Wydziału Biotechnologii Uniwersytetu Wrocławskiego. Od ponad dziesięciu lat posiada tytuł naukowy doktora nauk biologicznych w zakresie biochemii. Ma bogate, międzynarodowe doświadczenie samodzielnej pracy naukowej w wiodących, światowych ośrodkach: Ben Gurion University of the Negev w Izrealu oraz Rutgers, New Jersey Medical School w Stanach Zjednoczonych. Była kierownikiem kilku projektów naukowych. Jest recenzentką, autorką wielu publikacji naukowych, stypendystką Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej, nagrodzona przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego nagrodą dla Młodego Naukowca. Z sukcesem łączy pracę na rzecz społeczności akademickiej oraz wdrażanie w praktyce swoich osiągnięć i wiedzy naukowej poprzez współpracę z wiodącymi firmami biotechnologicznymi. Do stycznia 2020 r. pełniła funkcję Kierownika Laboratorium Biobanku w Krajowym Ośrodku Wiodącym.

Czym jest biobankowanie?
Biobankowanie to gromadzenie próbek materiału biologicznego (np. krwi, włosów, śliny czy włókien mięśniowych) na potrzeby prowadzenia badań naukowych. Dzięki ich przechowywaniu i skatalogowaniu naukowcy mogą mieć łatwy dostęp do dużej liczby próbek z konkretnej populacji (np. osób zdrowych lub o szczególnych dolegliwościach, w danym przedziale wiekowym, z jednego regionu czy całego kontynentu). Udostępnianie próbek do badań wspiera postęp m.in. w medycynie personalizowanej, w opracowywaniu nowych leków przez firmy biotechnologiczne i farmaceutyczne, a także w diagnostyce i profilaktyce wielu chorób.

Europejska współpraca
Utworzenie Polskiej Sieci Biobanków zostało poprzedzone przystąpieniem Polski do Europejskiego Konsorcjum Badawczego BBMRI-ERIC. Według mapy drogowej ESFRI (European Strategy Forum on Research Infrastructures), organizacja ta została powołana aby zagwarantować rozwój i kontrolowany dostęp do zasobów biobanków jednostkom akademickim i przemysłowym. Krajowa sieć otwiera polskim biobankom możliwości współpracy w ramach europejskiej sieci biobanków BBMRI-ERIC. Publikacja katalogów próbek na poziomie europejskiej struktury i doskonalenie organizacji polskich placówek biobankujących na poziomie jakościowym oraz informatycznym ma służyć nawiązywaniu współpracy wieloośrodkowej między zespołami naukowymi i klinicznymi z terenu całej Europy.